Ponos i sramota: Ujedinjeni Berlin protiv rušenja Starog mosta i holokausta

Piše: Haris Ljevo

Deveti novembar jedan je od najvažnijih dana u historiji čovječanstva. Na ovaj datum u svijetu se desilo nekoliko događaja koji su zauvijek promijenili tok historije.

Početak progona Jevreja u Njemačkoj, pad Berlinskog zida i rušenje Starog mosta u Mostaru, događaji su koji su se odigrali na isti datum u vremenskom razmaku manjem od 70 godina. Svi oni na određeni način itekako su povezani.

Na današnji dan 1938. godine Hitlerov nacistički režim počeo je veliki pogrom širom Njemačke, poznat kao “Kristalna noć”, koji je bio usmjeren protiv Jevreja i koji je bio prva naznaka onog što danas nazivamo Holokaust.

Tog dana, ili noći, opljačkani su jevrejski domovi, trgovine, gradovi, sela, dok su jurišnici paravojnih formacija i brojni građani koji su tada podržavali zločinca u nastajanju Adolfa Hitlera uništili maljevima zgrade ostavivši iza sebe ulice prekrivene komadićima slomljenih prozora. Zbog toga se ovaj događaj zove “Kristallnacht” ili Kristalna noć.

Prije 80 godina počeo je progon nad njemačkim Jevrejima

Danas cijeli civilizovani svijet 9. novembar obilježava kao Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma.

Deveti novembar je i datum kada su građani Njemačke, odnosno njenog današnjeg glavnog grada Berlina, odlučili da ne žele živjeti odvojeno i podijeljeno. Devetog novembra 1989. godine hiljade građana Berlina odlučilo je uzeti stvari u svje ruke i srušili su Berlinski zid koji je godinama dijelio stanovnike istog grada. Brojne porodice i prijatelji živjeli su razdvojeni zidom dužine 44 kilometra.

Zid je srušen i Njemačka se ujedinila. Postala je najmoćnija zemlja Evrope i jedna od vodećih u svijetu na sasvim suprotnim vrijednostima od onih koje je zagovarao Adolf Hitler, zbog čega je u smrt poslao milione ljudi širom svijeta. Današnja Njemačka u poređenju sa Hitlerovom je takva da se većina građana s pravom stidi svojih očeva i djedova.

Njemačko društvo se razvilo upravo u onakvo kakvo je ratni zločinac Adolf Hitler najviše mrzio. Kada bi, ne daj Bože, Hitler danas ustao iz groba i postao ponovo moćan faktor, kompletna fudbalska reprezentacija Njemačke završila bi u koncentracionom logoru, jer današnju njemačku reprezentaciju čine igrači Jevreji, muslimani, crnci, pravoslavci i brojni drugi pripadnici zajednica koje su u glavi Adolfa Hitlera i njegovih bolesnih sljedbenika smatrani građanima niže rase.

Građani Berlina proslavljaju rušenje zida i ujedinjenje grada

Samo četiri godine nakon pada Berlinskog zida, istog jutra kada su se stotine hiljada građana Njemačke i Evrope spremale da obilježe pad Berlinskog zida i Dan borbe protiv fašizma, „hrabri“ bojovnici HVO-a krenuli su u završni čin rušenja Starog mosta u Mostaru, jednog od najvažnijih kulturnih spomenika u BiH i šire.

Nakon nekoliko dana neprestanog granatiranja Stari je u 10 sati i 16 minuta pao u Neretvu. Pao je samo privremeno da bi kasnije izronio u inat onima koji su smatrali da njegovim rušenjem mogu ubiti srce i dušu jednog grada i naroda. Za razliku od Berlina u kojem su građani proslavljali ponovno ujedinjenje, u Mostaru je jedna polovina grada slavila rušenje simbola njihovog rodnog grada smatrajući da je rušenjem mosta moguće protjerati drugu polovinu i uzeti dio grada samo za sebe.

I dok današnja Njemačka nimalo ne liči na onu od prije 80 godina, današnji Mostar, odnosno njegova zvanična vlast, ne razlikuje se mnog od one prije 25 godina. Aktuelna vlast u Mostaru na čelu s gradonačelnikom Ljubom Bešlićem ne dolazi na obilježavanje godišnjice rušenja mosta, i na taj način direktno poručuje kako se slaže s nekadašnjom politikom. Imena ulica u Mostaru ista su kao i u vrijeme dok su Mostarom vladali današnji stanovnici evropskih ćelija pravosnažno osuđeni u Hagu za UZP Jadranko Prlić i drugi njegovi saborci.

Deveti novembar nema isti značaj za sve građane Evrope i svijeta. Jedni ga se sjećaju kao dana kada je na njihova vrata pokucao dojučerašnji komšija ili radni kolega da ga vodi u neki od spremljenih logora, dok ga se drugi sjećaju kao dana kada je na njihova vrata stigla konačna sloboda.