Kako se zove pas među Vukovima

Piše: Rasim Belko @rasimbelko

Drugi Memorandum SANU-a pisan je u sadejstvu Srpske akademije nauka i umjetnosti, Bezbjedonosno-informativne agencije i Srpske pravoslavne crkve i tempiran je u vrijeme konačnog kraha pokušaja stvaranja nove Srbije. One Srbije koja je počela sa Zoranom Đinđićem, a završila dolaskom Aleksandra Vučića i početkom rehabilitacije zločinaca iz Drugog svjetskog rata.

Memorandum II tempiran je koji mjesec prije nego će Vučić započeti svoje 12-godišnje gospodarenje Srbijom, a u njemu je traženo da se, između ostalog, montiranim sudskim procesima protiv državljana BiH, Hrvatske i Kosova stave u ravnopravan položaj Srbija i te države. U BiH je to apsolutno zaživjelo nakon što je Dodikov Milanko Kajganić preuzeo kontrolu nad Tužilaštvom BiH.

U SANU Memorandumu II tražila se i destabilizacija vlada susjednih država, provociranje unutarnjeg nezadovoljstva i nemira, te pomaganje otcjepljenja Republike srpske, uz insistiranje konstitutivnosti Srba u Hrvatskoj, Crnoj Gori i Kosovu i uz tranziciju srpskih zajednica u državama regiona u unitarnu, svesrpsku zajednicu.

Tačno 12 godina poslije, Aleksandar Vučić kreće u reaktiviranje Memoranduma II i realizaciju upravo onog zaključka o integraciji svih Srba u svesrpsku zajednicu poznatu pod inačicom srpski svet.

Okupio je političke predstavnike Srba iz BiH, Crne Gore i Srbije, koji su u apsolutnoj mjeri na njegovoj političkoj liniji i donio deklaraciju koja kroz usvajanje u Skupštini Srbije i NSRs treba postati dokument po kojem će djelovati srpska politika na Balkanu.

Ta deklaracija po svom sadržaju je potpuno suprotna evropskom putu kako Srbije, tako i BiH i Crne Gore jer se kroz nju nalaže nacionalno okupljanje po identitetu koje je kroz historiju značilo destabilizranje regiona i sukobe. Jer, to nacionalno okupljanje prevazilazi kulturološke poveznice i zalazi u sukobe oko teritorije.

Deklaracija predviđa i dan državnosti Rs na isti datum kada je i Dan državnosti Srbije - 15. februara čime se terminološki i faktički već u startu ruše dozvoljene granice specijalnih i paralelnih veza Rs i Srbije, odnosno ugrožava teritorijalni integritet i nezavisnost BiH.

Također, insistiranje na poštovanju Dejtonskog sporazuma može se tumačiti kao pokušaj očuvanja trenutnog ustrojstva BiH, dok istovremeno jačanje nacionalnog identiteta i okupljanja možemo posmatrati kao korak ka većoj autonomiji ili čak secesiji.

Podsjećamo, pravo na specijalne i paralelne veze između Republike srpske i Srbije temelji se na Sporazumu o specijalnim paralelnim vezama koji je prvi put potpisan 28. februara 1997. godine. Ovaj sporazum omogućava saradnju u oblastima kao što su privreda, obrazovanje, kultura, zdravstvo i zaštita okoline, uz poštivanje suvereniteta i teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine.

Činjenica da se u deklaraciji navodi da Rs može aktivirati sve nadležnosti koje su prema Dejtonskom mirovnom sporazumu predviđene kao nadležnosti entiteta, kao i dijelovi deklaracije koji Rs tretiraju kao državu ima se za pravo tražiti preispitivanje tih specijalnih i paralelnih odnosa.

To može i mora učiniti Upravni odbor Vijeća za implementaciju mira već na sljedećoj sjednici. Ta sjednica, prema najavama, trebala bi biti vrlo skoro pa je na članicama UO da shvate kako je deklaracija srpskog sveta posljednja poruka psa među vukovima da je spreman potpaliti buktinju koja ovaj dio Evrope može gurnuti u nove ratove.

No, kada regionalne odnose i srpski svet sagledavamo na geopolitičkoj vagi, jasno je da je Vučić shvatio kako se zove pas među vukovima.

Odnosno, spoznao je Vučić da je došao kraj igri sjedenja na dvije stolice i da je američka administracija spremna i odlučna da mu naplati uvlačenje Kine u ozbiljne infrastrukturne i energetske poslove na Balkanu. A Kina je neprijatelj No1 Washingtona u današnjim geopolitičkim odnosima.

Vučić je svjestan skorog kraja, a po matrici nečovjeka u čije je vrijeme stasavao - Slobodana Miloševića, ne želi otići bez da pokuša okončati projekat srpskog sveta.

Vrijeme je samo da evropski dio međunarodne zajednice shvati da je politički detonator regije kojeg su kreirali ponajviše zahvaljujući Njemačkoj, osoba koja čeka da odzvoni.

Amerikanci su konačno shvatili s kim imaju posla i odlučili deaktivirati detonator nestabilnosti.

Tu situaciju moraju shvatiti i probosanski politički subjekti i u prostoru Vučićevog odlaska i promjene regionalne političke ravnoteže tražiti partnere za neko novo političko doba Zapadnog Balkana. Na to ih čak upozoravaju i dobronamjerni profesori iz Beograda, alarmirajući da se nikako naivno ne smije pristupiti deklaraciji i onome što ona u suštini znači!